Deniz yolu taşımacılığı, tarihin ilk taşımacılık türüdür. İnsanlar yerleşik hayata geçtikleri günden bu yana, su kaynaklarına yakın alanlarda yaşamayı tercih etmişlerdir. Buna ek olarak, Dünya yerküresinin ¾’ünün sularla kaplı olması, deniz yolu taşımacılığının ortaya çıkmasında itici güç olmuştur. Günümüzde Dünya ticaretinin %90’ı deniz yolu taşımacılığı ile yapılmaktadır. Bu durum Türkiye için de geçerlidir. Türkiye’nin dış ticaretinin büyük bir kısmında, deniz yolu taşımacılığı rol oynamaktadır.
Deniz Yolu Taşımacılığı Ekonomik Mi?
Lojistik sektöründe taşınan ürünün ağırlığı, hacmi, dayanım süresi, taşıma koşulları, teslimat süresi ve sevkiyat rotası gibi birçok faktör birlikte ele alınarak bir program yapılır. Her rota ve ürün için özel bir organizasyon planı çıkarılır. Bu plan hazırlanırken taşımanın en az maliyetle en hızlı şekilde gerçekleştirilmesi hedeflenir. Her güzergâh için en uygun taşımacılık türü farklı olabilir. Deniz yolu taşımacılığı, güzergâhı 1200 km’nin üzerinde olan yerler için en ekonomik taşımacılık türüdür. Kara yolu taşımacılığı 500 km’nin altına düştüğü alanlarda, tren yolu taşımacılığı 500-1200 km arasındaki mesafede bulunan güzergâhlarda daha ekonomiktir. Ancak uzak mesafelere yapılacak taşımacılıklarda, deniz yolu ilk sıradaki yerini almaktadır.
Deniz Yolu Taşımacılığının Dezavantajları Nelerdir?
- Deniz yolu taşımacılığı, bazı ürünlerin taşınmasında sorun yaratabilir. Özellikle nemden olumsuz etkilenen, hassas ürünlerin taşınmasında deniz yolu taşımacılığı tercih edilmemektedir. Hava koşullarının sertleşmesine bağlı olarak, taşınan mallarda hasar oluşma riski bulunmaktadır.
- Deniz yolu taşımacılığı hem uzak mesafelere yapıldığı için hem de yük gemilerinin yapısı gereği hızlı değildir. Taşınan ürünlerin teslimat adreslerine ulaşması vakit almaktadır. Buna ek olarak, transit yerlerinde de harcanan vakit hayli fazladır.
- Hava durumuna ve yükün ağırlığına bağlı olarak, deniz yolu taşımacılığında teslimat süresi uzayıp kısalabilmektedir. Bu nedenle, net bir teslim tarihi öngörmek mümkün değildir. Varış tarihi ile ilgili esnek bir takvim çıkarılması gerekir.
- Deniz yolu taşımacılığı sadece limanı bulunan şehirler arasında gerçekleştirilebilir. Pek tabii ki, deniz veya okyanusla bağlantısı olmayan bölgelere deniz yolu taşımacılığı yapılamamaktadır. Deniz yolu taşımacılığı ile limanlara indirilen malların iç bölgelere ulaştırılmasında, diğer taşımacılık türlerinden faydalanılmaktadır.
Deniz Yolu Taşımacılığının Avantajları
Deniz yolu taşımacılığı her şeyden önce, düşük maliyeti nedeniyle uzak mesafelerde tercih edilmektedir. Diğer yandan, ağır tonajlı yüklerin taşınmasında da deniz yolu taşımacılığının avantajları bulunmaktadır. Kargo uçaklarının, kara yolu araçlarının taşıyamadığı malzemeler ve demir yollarının ulaşamadığı alanlar, deniz yolu taşımacılığı için engel teşkil etmez.
Deniz Yolu Taşımacılığında İstenen Belgeler
Deniz yolu taşımacılığında hukuka uygun olarak hareket etmek için, firmaların bazı belgeleri hazırlaması gerekir. Bu belgeleri ancak resmi kurumlardan temin edebilirler:
- Sağlık ve Veteriner Sertifikası
- Deniz Konşimentosu
- Konsolosluk Faturası (ihracat için)
- EUR Dolaşım Sertifikası
- ATR Dolaşım Belgesi
- Menşei Şahadetnamesi